KIKET: het succes van lokale kikkererwten

Next Food Chain ondersteunt heel wat interessante projecten. In dit artikel leren we het KIKET-project beter kennen. We interviewden Elena Lievens, projectleider van KIKET. Zij neemt ons mee in het verhaal dat draait rond kikkererwten. 

Dag Elena. Kan je het KIKET project eens kort beschrijven?

“Met KIKET, één van de relanceprojecten van het ‘Vlaamse Veerkracht’-plan, willen we diverse pistes onderzoeken rond de lokale teelt van kikkererwten. Enerzijds gaat het over product- of teeltoptimalisatie. Inagro en ILVO onderzoeken bijvoorbeeld de ideale zaaitijd en zaaidiepte, alsook met welke machines er best geoogst wordt, hoe men pest- en onkruidbestrijding doet, welke rassen hier beter gedijen dan andere enzovoort. Er is ook een veredelingstraject gestart bij ILVO om een kikkererwt te creëren die het best zou bestand zijn tegen het wisselvallige weer in Vlaanderen.” 

“Anderzijds wordt er gekeken naar een marktanalyse. Wie zijn hier eigenlijk de actoren in de keten om de vermarkting van zo’n lokale kikkererwt mogelijk te maken? Hoe spelen die op elkaar in? Wat is de ideale schaalgrootte die we moeten bereiken qua teelt zodanig dat die ketenaanpak hier ook zou kunnen werken? We bekijken ook of de consument bereid is om de meerprijs te betalen voor een lokaal geteelde kikkererwt en of er een inclusief verdienmodel mogelijk is - in die zin dat elke schakel in de keten er voldoende aan zou kunnen verdienen.” 

Jullie kiezen binnen dit onderzoeksproject om te focussen op kikkererwten. Vanwaar die keuze?

“Er zijn meerdere redenen waarom inzetten op kikkererwten zeer interessant is. Ten eerste is het een gekend product. Het staat na de witte boon op de tweede plek van meest bekende peulvruchten bij Vlamingen.” 

“Daarnaast is de kikkererwt ook een heel veelzijdig product. Je kan er heel veel producten mee maken. Dat gaat van chips, koekjes, plantaardige dranken, vleesvervangers, kikkererwtenmeel, kikkererwtenpasta, enzovoort.  Je kan allerhande peulvruchten telen, maar als de consument dat niet wil, heeft dat soms weinig zin. Je moet altijd de consument in acht nemen. Gelukkig lijkt de kikkererwt bijzonder populair te zijn! Zowel als peulvrucht in pure vorm, als in basisproducten zoals hummus, is de kikkererwt bekend en bemind. Vandaar dus de optie voor kikkererwten.”

Welke uitdagingen zijn jullie tegengekomen bij dit project? 

“Producenten en de retail zijn niet altijd even transparant over prijzen. Om dan na te gaan op welke prijs we gaan uitkomen en of dat een prijs is waar elke schakel voldoende aan kan verdienen, is moeilijk. Wij zijn er wel in geslaagd om binnen KIKET - en dat is echt wel een primeur - die keten samen te krijgen waardoor het vermarkten van lokale kikkererwtproducten in de retail mogelijk werd. We hebben bio-falafel nuggets en hummus op basis van lokaal geteelde kikkererwten in de rekken van Delhaize kunnen aanbieden in plaats van te focussen op korteketenprojecten. Bij dergelijke onderzoeksprojecten worden er vaker projecten in korte keten opgestart, maar een plek in de supermarkt is eerder uitzonderlijk.”

“Toch zijn er nog aanpassingen qua volume nodig om van dat verhaal de standaard te maken. Als je een vaste toevoer wil om op basis daarvan de vermarkting te bestendigen, dan zullen er nog oplossingen gezocht moeten worden. De oogst is namelijk nog steeds volatiel. We moeten ons de vraag stellen hoe we een bepaald aandeel van de oogst gewoon kunnen bewaren voor volgend jaar. Kunnen we jaar na jaar een vaste toevoer garanderen?

Helaas brengt bewaren een meerkost met zich mee: een meerkost die eigenlijk vermeden moet worden, vermits lokale kikkererwten al prijziger zijn dan de geïmporteerde. Dat zijn zeker uitdagingen die er allemaal bij komen kijken en het vergt dus wel flexibiliteit van de keten.”

Hoe zien jullie de toekomst van de kikkererwtensector in Vlaanderen? 

“Ik zie de toekomst rooskleurig in. Aan de ene kant zal de populariteit van de kikkererwt in Vlaanderen alleen maar toenemen. Dit komt onder andere omdat de eiwitshift in de lift zit en zowel consument als overheden steeds meer die plantaardige kaart willen trekken.” 

“Een tweede factor is dat globaal de vraag naar kikkererwten ook toeneemt en dat er zelfs schaarste op de wereldmarkt dreigt. De oogst vorig jaar op wereldvlak was niet zo denderend omwille van de droogte. Dat maakt dat er potentieel zit in een lokale Belgische toevoer.” 

“De teeltoptimalisatie zal wel zeker nog verder onderzocht moeten worden. Er moeten meer volumes komen. We moeten ergens die vaste toevoer kunnen garanderen. Bovendien moeten we de consument meekrijgen om die meerprijs te betalen. Het onderzoek heeft nu wel aangetoond dat ze daartoe bereid waren voor die producten in Delhaize, maar ook daar zal zeker nog verder onderzoek voor nodig zijn.” 

Oké, er is dus een positief perspectief. Het project loopt af in april. Wat waren de interessantste bevindingen van het project?

“Oef, de interessantste, ik vind alles interessant! Eén: het is mogelijk in Vlaanderen om kikkererwten te kweken en vermarkten en dat is de voorwaarde van alles natuurlijk. Twee: de consument staat open voor lokale kikkererwten, en dat vind ik een hele belangrijke. Drie: we made it happen. Of je dat kan bestendigen naar de toekomst toe? Ik hoop het, maar dat blijft natuurlijk nog altijd een beetje precair. Vier: Het is heel moeilijk om de hele keten rond de tafel te krijgen. Het is niet eenvoudig om de keten open en transparant te laten praten - zeker ook over de prijszetting - terwijl die connectie echt superbelangrijk is. Je hebt dus eigenlijk een soort moderator nodig om iedereen rond die tafel te krijgen en dat verhaal in gang te zetten.”

Tot slot een vraag vanuit Next Food Chain: Wat kan de voedingssector concreet meenemen uit dit project? 

“Dat er heel veel vraag is naar kikkererwten. Het zou dus jammer zijn als wij daarvoor alleen maar terugvallen op import. Bovendien staat de wereldmarkt ook onder druk. Ik zou de voedingsindustrie vooral willen zeggen: "Laat de kans voor lokale kikkererwten niet voorbijgaan, want als je het verhaal van lokaal geteelde peulvruchten verder ondersteunt, zal je ook veel zekerder worden van je toevoer."