Projecten, partners en peulvruchten
Welke mogelijkheden zijn er voor lokale eiwitrijke gewassen zoals de gele erwt? Wat zijn interessante verdienmodellen en hoe kan samenwerking tussen landbouwers er uitzien? Het zijn vragen waar veel spelers in de keten zich vandaag mee bezig houden. Ze bogen zich over die kwesties met de projecten Peapact II en de Eiwitboeren van Vlaanderen. Een korte kennismaking!
Eiwitrijke gewassen zoals peulvruchten hebben ons heel wat te bieden. Nutritioneel een topscore, lage milieu-impact en ze kunnen ons helpen minder afhankelijk te worden van geïmporteerde eiwitten. Geen wonder dus dat Europa en ook Vlaanderen de teelt van lokale eiwitrijke gewassen wil stimuleren. Toch botst dit in de praktijk op drempels. Want nieuwe gewassen introduceren kost tijd en geld. Voor de landbouwer, maar ook voor de hele keten die erbij betrokken wordt.
Middelen van EIP
EIP staat voor “Europees partnerschap voor innovatie”. In deze projecten staan landbouwers centraal, hoewel ook andere partners betrokken kunnen worden. Regelmatig wordt een thematische projectoproep gelanceerd. In 2024 waren peulvruchten goed vertegenwoordigd.
In het Peapact II project staat de gele erwt centraal. Samen met partners Inagro, PIBO, Bond Beter Leefmilieu, Rikolto en een reeks landbouwers, gaat projecttrekker HOGENT op zoek naar een duurzame modellen van opschaling voor de lokale waardeketen. Het project loopt twee jaar en heeft ook een praktische pijler met verschillende veldproeven.
Het project de Eiwitboeren van Vlaanderen wordt geleid door Boerenbond en heeft naast individuele landbouwers ook de Proefhoeve Bottelare, Bond Beter Leefmilieu, Inagro en Praktijkpunt landbouw Vlaams-Brabrant als partners. Samen gaan ze op zoek naar de beste samenwerkingsmodellen voor de productie van lokale eiwitrijke gewassen voor menselijke consumptie. Voorbeelden zijn de gele erwt, de veldboon, soja, kikkererwten en quinoa.
Samenwerkingsmodellen
Hoe kan een duurzaam samenwerkingsmodel eruitzien? Om op die vraag te antwoorden organiseerden beide projecten al verschillende activiteiten.
Binnen Peapact II vond er op 30 januari een “Dinner Hack” plaats in samenwerking met Generation Food en de stad Sint-Truiden.
Tijdens de dinner hack verzamelen we een diverse groep aan stakeholders - zoals landbouwers, verwerkers, academici en start-ups - en laten we ze op een interactieve manier aan de slag gaan met het thema. Meer dan een praatbarak, want op een dinner hack streven we naar een concreet eindproduct. Zo plantte de editie van 16 juni 2023 het zaadje voor de lancering van de duoburger uit Zwalm.
We bekeken de voor- en nadelen van drie samenwerkingsmodellen. In de traditionele coöperatie verenigen landbouwers zich en hebben ze zelf impact op de bedrijfsvoering, inclusief de uitbetaling van dividenden aan haar leden. Denk aan voorbeelden als Milcobel of het korte keteninitiatief Kort’om in Leuven. Een tweede variant is de zogenaamde “dedicated supply chain”. Landbouwers en verwerkers gaan een hechte samenwerking aan, vaak voor lange termijn. Arvesta getuigde over hoe hun nieuwe fabriek de landbouwers in de omgeving wil betrekken.
Ook de Eiwitboeren van Nederland kwamen aan bod. Zij werden in 2022 opgericht als producenten organisatie en zetten expliciet in op vlinderbloemigen. Ze mikken op een meerprijs via een sterk beeldmerk en een duurzaamheidsverhaal gestoeld op data als onderdeel van hun producten. Zo zouden hun klanten beter kunnen voldoen aan hun eigen duurzaamheidsrapportage, denk aan de verplichtingen die Europa hierrond oplegt.
Dit model was voor een aantal van de aanwezigen geen onbekende. Want op 22 augustus 2024 organiseerde het Vlaamse eiwitboeren project een bezoek aan hun Nederlandse inspiratiebron. Ze gingen daar in gesprek met een aantal bestuursleden van de organisatie. Maar niet enkel over de grens werd inspiratie geput. Ook het Waalse initiatief Farm for Good bracht een aantal partners op de been voor een uitwisseling. Twee beschouwingen van de deelnemers: het is cruciaal dat de partners elkaar vertrouwen, je moet veel investeren in de groep, maar samen spring je ook verder. Daarnaast moet je natuurlijk ook vertrouwen in je product. Maar dat alleen is niet genoeg, de meerwaarde verzilveren hangt ook samen met de overkoepelende communicatie.
What’s next?
Het blijkt nog maar eens uit al deze projecten: mensen samenbrengen werkt. Het vraagstuk rond verdienmodellen wordt niet van vandaag op morgen opgelost, maar we verzamelen wel gestaag relevante inzichten. Beide projecten zetten de komende weken en maanden verder in op het verzamelen en verspreiden van deze waardevolle informatie. Heb je nu al een prangende vraag? Neem contact op via Karolien.byttebier@bblv.be.
Wil je op de hoogte blijven? Volg de gloednieuwe Peapact LinkedIn pagina.
Het Peapact II project en het Vlaamse eiwitboeren project worden ondersteund door de Vlaamse overheid en medegefinancierd door de Europese Unie.
Auteursrechten afbeelding: Pixabay | martin_hetto